The Jinn
Told by Gandum Merofov
The Jinn
In the Yazghulom Valley there once was a strong man, a brave man. He was traveling up by night from the lower village, from Marthun. Passing through Budun, you will come to Shavud where there are two mulberry trees in a hollow. He had come to that point, when his horse suddenly stopped. When the horse stood still, he immediately realized that a jinn had seated itself behind him on the horse’s back. He slowly untied his belt then swung it over his head and around the jinn, binding it tightly to his own back. That’s what a fearless man he was: he tied a jinn to himself with a belt, then continued on his journey home.
When he reached his home, he shouted to them from outside: “Light the lamp and don’t be afraid, because I have captured a creature.”
Then they turned on the light and he entered the house with the horse. In the old days, the family would live on one side of the house and their animals on the other.
The man said: “Now hold the creature tightly while I untie my belt.”
In the end, they captured it and tied it up. They tied it up tight and shaved its head. It was a jinn, you see: it was covered in hair from head to toe. So much hair covered its head on the front and the back that its face could not be seen, it was completely hidden.
They shaved its head, and then they said to it: “Now go wherever you want to go.”
The ugly jinn responded: “No, I can’t go anywhere now. I won’t leave until my hair grows out, because if my friends see me like this, they will kill me.”
They replied, “Well, if you’re not leaving, then go out and live in the stable or some other place.” They gave it food, and it went and slept in the stable with the horse.
In the evenings when the jinn entered the stable, it would braid the horse’s mane and tail in such a way that the family couldn’t untangle it. On one night it would braid the horse’s mane and tail, and the next night it would untangle them itself.
The neighbors never once caught sight of the jinn. When it saw them, it would always hide itself immediately. It knew that when people saw it they were terrified. Only the family would see it. They had gotten used to it.
In the end the jinn’s hair grew back and gradually became long again. One morning when they went out early, there was no sign of it. It had vanished.
Аҷина
В̌у в̌ехуги норав̌и бузбала ән Йуздом әнда вәда̄. В̌ай нәм Кучар вәда̄. Шабай әнда̄ хо наж в̌об на Март̌ун и тур ита̄г. Наж Бәд̌онда, ќе дәри Пад̌ѓ хато вай д̌ов̌ тәдан ән ду чәқрай әнда̄. Ду в̌ихуг, ќе дәр әнда д̌ада̄г, бехабар вара̄г әнќо ма хи ҷайан рәғда̄г, ду в̌ихуг от фамта̄, ќе аҷина ма вара̄г св̌ер мад. Рет̌ай хи ләнги в̌әрцәста̄ат қараругай и шпа̄ск в̌ид̌да̄ат жимай ма худ чак вәста̄г. Абуан ра̄кай мәда̄г.
Бу ќе ита̄ и куд, наж виѓреай ғ̌әда̄а лафта̄ай: «Цәреғ пәд̌аит ата ӿ̊айек навит, ќе в̌у ҷәндорәм нийада̄г.»
Ана буан в̌ай йасир әндоғда цәреғәф пәд̌айдат у вара̄г қатай дәр куд дағд. Қадимга̄ әнда хо йасир хи мәла ҳол қатай ән в̌у катол куд зәндагонай ќег. Штуре ма ра̄ж хо одамен зәдагонай кегат жвобре ән зәрхана̄ әнда хо айв̌она̄т̌.
Рет̌да ду в̌ихуѓ лефт: «Нийасит ждим ата а̄з хи ләнги в̌әрцәндин!»
Уна̄ ќе аҷина вәда̄. Наж ими ка̄л то ими пед̌ ама цу вәда̄. Кәли ими ҷет дәри ими риат дәр ими шпасќ тас вәда̄ат, ими ри от навәда̄.
Буәф чаќ жим нийада̄ат ими ка̄ләф пакай ама ӿ̊ад̌н таӿта̄ат лафта̄әф:
«Бад а̄г к̊оре ќе ғуат.»
Ду аҷинаи ахтай ифра лафта̄: «На̄, то ни ҷет нав̌әсинт, а̄за маш ичк̊оре набадин, дабе ќе ни шарикен ага жмун в̌инан, жананда.»
Иф димра лафта̄: «Хай, ага набадайда, нәмохса ба̄д ән ғәгуд йо в̌у ҷәндаи дәѓе зиндагонай кән». Ав̌қотәф хо имра д̌ада̄ ата пәхсаҷ хо вара̄г қатай ән ғәгуд шәда̄г.
Бийанра хо дәр ғәгуд ќе дәғда̄, вара̄ги йел ата вара̄ги д̌омай хо әнќо в̌афта̄, ќе ов̌ кәнаҷәф хо набасита̄. Ана в̌у ша̄бай хо әнќо в̌афт ата в̌ай ша̄би дәѓеай хо в̌әрәҷд.
Кәм ќе Мәсайаѓенан хабур мад ќе фи месайа аҷина̄ нийада̄, в̌инаҷәф жим ғу вәда̄. Неќе иф жим ичв̌ухт нав̌инта̄. Иф хо, ќе жим сарда̄а па̄йда, бичора̄ хо қоп мәда̄. Им хо вза̄нт, ќе одамизода ќе жим в̌инт, чост ӿ̊айекта мит. Фақат хо ду йасир жим в̌инта̄гат ифан им қатай шәхта̄.
Хәлоса ана бу, ќе ими ҷет в̌әсада̄ ата оиста оиста вәз мәда̄. В̌у сарайан ға ќе әндеғда̄, ими дарак ҷа нест, гуму гәр мәда̄ ата шәда̄ хи шарикен ҷе.
Аҷина
Мо як авлод доштем, ӯ марди боқувват, марди ғаюр будааст. Ӯ аз қишлоқи поён аз Мотравн шабона меомадааст. Аз Будун мегузарӣ, ба Шавуд меойи дар як чуқурӣ ду дарахти тут аст. Вақти ки ӯ ба он ҷо омадааст, асп вазниниро ҳис кард ва ногаҳон дар ҷояш истод. Вақте, ки асп дар ҷояш истод, соҳиби асп аниқ фаҳмид, ки ба болои асп аҷина савор шудааст. Баъд ӯ оҳиста миёнбанди худашро кушоду ногаҳон ба пушт партофту аҷинаро ба тахтапушташ мустаҳкам баст. Ана чӣ қадар марди нотарс буд. Баъд онҳо ба хона рафтан гирифт.
Вақти ки ба хона омада расидааст, аз берун фарёд зада гуфт: «Чароғро равшан кунед ва натарсед, барои он, ки ман бо худам як ҷондор қапида овардам.»
Баъд чароғро рушан карданду асп ба даруни хона даромад. Дар замони пеш, оила дар як тарафи хона ва ҳайвонҳо дар тарафи дигар зиндагӣ мекарданд.
Он мард гуфт: «Акнун ӯро қапед, ман миёнбандамро кушоям.»
Хулоса, ки ӯро қапиданду баъд бастанд. Ӯро сахт қапиданду мӯи сарашро тарошиданд. Ӯ аҷина буд охир, аз сар то пояш мӯй буд. Руяшро дидан намешуд, аз пеш ва аз пушташ бо мӯй пӯшида шуда буд.
Ана мӯи сарашро тарошиданду баъд ба ӯ гуфтанд: «Ба куҷое, ки мехоҳи рафтан гир.»
Он ҷондори бадафт ба онҳо гуфт: «Не ман дигар ба ҳеҷ куҷо намеравам. То мӯйи сарам набарояд ман намеравам, барои он ки рафиқонам агар маро кал бинанд, маро мекушанд.»
Одамони ин хона ба он бадафт гуфтанд: «Агар намеравӣ, баромада рав дар оғил зиндагӣ кун ё дар дигар ҷой зиндагонӣ кун.» Хӯрок ба вай медоданд, ва ӯ дар оғили асп хоб мерафт.
Бегоҳӣ ба оғил медаромад ва думу ёли аспро чунон мебофт, ки ягон кас онро кушодан наметавонист. Як шаб ёлу думи аспро мебофт. Шаби дигар аҷина онҳоро худаш мекушод.
Ҳамсояҳо ӯро ҳеч вақт надиданд. Ӯ, ки онҳоро медид, худашро пинҳон мекард, нишон намедод. Ӯ медонист, ки одамизод ӯро дида сахт метарсиданд. Фақат оила он ҷондори бадро медиданд. Онҳо медиданд чунки бо вай одат карда буданд.
Хулоса мӯйи сараш баромадааст, дароз шудааст. Як саҳар барвақт рафта диданд, ки аҷина бедарак шудааст, гурехта рафтааст.
English 
Тоҷикӣ